خیلی پیش می‌آید که سرمایهگذاران، تنها با خواندن یک کتاب، گمان می‌کنند که به زیر و بم بازار دست پیدا کرده‌اند. خواندن کتاب خوب است، اما خواندن «یک کتاب» شما را با خطر دانش سطحی روبرو می‌کند. در اینجا می‌خواهم به معرفی کتاب بورسی بپردازم. کتاب‌های خوبی که به کمک می‌کند سرمایه‌گذاری بهتر، امن‌تر و سودآوری را تجربه کنید.
قبل از آن که به بحث معرفی کتاب بورسی وارد شویم، لازم است دو نکته را یادآوری کنم. اول این که این کتاب‌ها، بهترین‌های جهان نیستند. فقط پیشنهادهایی هستند که امیدوارم از آن‌ها خوشتان بیاید.
موضوع دوم این که نمی‌توانم ادعا کنم که این ده کتاب، تمام اسرار سرمایه‌گذاری را در خود دارد و بعد از خواندن آن‌ها، به کتاب دیگری نیاز نخواهید داشت. خیر. این کتاب‌ها، شروعی هستند برای عادت مطالعه روزانه شما.
کتاب ۱) کلیات علم اقتصاد – نوشته گریگوری منکیو
بسیاری از فعالان بازار سرمایه، کار خود را با تحلیل تکنیکال شروع می‌کنند. اما توصیه میکنم قبل از آن که به مباحث مالی وارد شوید، کتاب اقتصاد منکیو را بخوانید.
در این کتاب، مباحث بسیار جذابی با زبان بسیار ساده توضیح داده شده است. با این کتاب می‌فهمید پول چیست؟ عرضه و تقاضا چطور قیمت‌ها را جابجا می‌کنند؟ چه عواملی بر مصرف و قیمت اثر می‌گذارند؟ چرا تورم به وجود می‌آید؟ سیاست‌های پولی-مالی کلان چه هستند؟ صادرات و واردات چطور زندگی ما را تغییر می‌دهد؟
خوب است که قبل از پرداختن به بحث پول، شرکت، صورت مالی، تولید و فروش و دیگر مباحث مالی، درکی کلی از علم اقتصاد داشته باشید.
توصیه میکنم که در صورت امکان، این کتاب را به زبان انگلیسی بخوانید. چرا که در ترجمه فارسی، اشکالاتی وجود دارد که می‌تواند شما را گیج کند. برای مثال واژه margin بجای سود و زیان نهایی، به صورت «سود حاشیه‌ای» ترجمه شده است که بسیار گمراه‌کننده خواهد بود.
کتاب ۲) سرمایه‌گذار هوشمند – نوشته بنجامین گراهام
اگر از وارن بافت، موفق‌ترین سرمایه‌گذار تاریخ، می‌خواستیم که مقاله‌ای با عنوان معرفی کتاب بورسی بنویسد، به احتمال زیاد تمام طول مقاله را به همین کتاب اختصاص می‌داد. از نظر او، سرمایه‌گذار هوشمند، بهترین کتابی است که در مورد بازارهای مالی نوشته شده است.
شاید شما نخواهید از روش بافت در سرمایه‌گذاری استفاده کنید. روشی که بسیار آسان، اما آهسته است. با این وجود بد نیست که قبل از شروع سرمایه‌گذاری، تصمیم بگیرید که آیا میخواهید در بازار به سفته‌بازی و نوسانگیری بپردازید، یا میخواهید سرمایه‌گذاری باشید که برای مدتی طولانی یک سهم را نگه می‌دارد.
کتاب گراهام می‌تواند برای همیشه دید شما را به بازار تغییر دهد، و باعث شود که به یک سرمایه‌گذار صبور و باهوش تبدیل شوید.
قبول دارم که گرفتن ۱۰۰% سود در یک ماه، بسیار وسوسه‌انگیز است، اما شاید بد نباشد که به یک سرمایه‌گذاری سودآور که به صورت نمایی سود پرتفوی شما را زیاد می‌کند هم فکر کنید.
امروز که به اولین پرتفوی سهام خودم نگاه میکنم می‌بینم که اگر همان سهم‌ها را می‌خریدم، به آن‌ها دست نمی‌زدم و الان بعد از سال‌ها به سراغ پرتفوی می‌رفتم، اوضاع خیلی خوبی داشتم. شاید الان چند درصد بیشتر از آن حالت سود کرده باشم، اما آیا این چند درصد، به تمام وقت و انرژی‌ای که برای انتخاب سهم صرف کردم، می‌ارزید؟
چه نوسانگیر هستید و چه سهام‌دار، توصیه میکنم که حتما نگاهی به کتاب سرمایه‌گذار هوشمند بیندازید.
کتاب ۳) تحلیل بنیادی به زبان آدمیزاد
این کتاب در زبان انگلیسی با عنوان fundamental analysis for dummies منتشر شده که می‌شود آن را به صورت تحلیل بنیادی برای احمق‌ها ترجمه کرد. اما عنوان فارسی، سعی کرده کمی مودب‌تر باشد.
اگر میخواهید تحلیل بنیادی یاد بگیرید، برای شروع کتابی بهتر از این پیدا نمی‌کنید. اما اگر تمایل دارید با تحلیل تکنیکال کار خود را پیش ببرید و به مباحث بنیادی علاقه‌ای ندارید، و فقط میخواهید یک درک کلی از مفهوم بنیادی پیدا کنید، باز هم کتابی بهتر از این پیدا نمی‌کنید.
این کتاب به شکل اعجاب‌آوری ساده نوشته شده است. تنها چیزی که لازم است قبل از خواندن کتاب با آن آشنا باشید، عملیات اصلی جمع، تفریق، تقسیم و ضرب است.
از آن‌جایی که این مطلب در مورد معرفی کتاب بورسی است و لازم است که کاملا صادق باشم، بگذارید یک اعترافی بکنم. با این که این کتاب خیلی ساده نوشته شده، آن را دوبار خواندم. چرا که بار اول تصور درستی از مفهوم تحلیل بنیادی نداشتم و در این کتاب، دنبال سوالات نادرستی می‌گشتم.
وقتی کتاب تمام شد، و کمی در بازار تجربه کسب کردم، تازه فهمیدم سوال اساسی تحلیلگر بنیادی چیست. بار دوم بود که واقعا از این کتاب استفاده کردم.
عنوان کتاب شاید چندان مودبانه نباشد. اما به من کمک کرد که بخشی از حماقت خود را کنار بگذارم و نگاه بهتری به سهم و سرمایه‌گذاری داشته باشم.
بعد از مطالعه این کتاب، ساده‌تر میتوانید از منابع مطالعاتی دیگر (و البته دشوارتر) استفاده کنید.
کتاب ۴) تحلیل تکنیکال در بازار سرمایه – نوشته جان مورفی
آیا قوانین مورفی باعث شده که در خریدوفروش سهام ضرر کنید؟ مثلا هر بار که سهمی را می‌خرید قیمتش پایین می‌آید و درست زمانی گران می‌شود که آن را فروخته باشید؟ کتاب جان مورفی در تلاش است که شما را از شر این بدشانسی‌ها نجات دهد.
بسیاری از افراد، معرفی کتاب بورسی را با همین کتاب شروع می‌کنند و با همین کتاب هم به انتها می‌رسانند. کتابی است بسیار مشهور، دقیق، جامع و البته روان و منسجم.
در بین فعالان بازار، این کتاب با عنوان «انجیل بورس» مشهور شده است. چرا که باور دارند که هر چیزی میخواهید در مورد تحلیل تکنیکال بدانید، در همین یک کتاب وجود دارد.
اعتبار این اثر به حدی است که معمولا وقتی بین دو تحلیلگر اختلافی به وجود بیاید، به اثر جان مورفی مراجعه می‌کنند و بحث تمام می‌شود. یعنی بیشتر تحلیلگران این کتاب را به عنوان مرجع اصلی تحلیل پذیرفته‌اند.
کتاب ۵) تحلیل تکنیکال به زبان آدمیزاد
من به مجموعه «برای احمق‌ها» علاقه زیادی دارم. نه به این دلیل که فکر میکنم این کتاب‌ها برای من نوشته می‌شوند، نه، به این دلیل که همه‌چیز را از ابتدا به طور کامل توضیح می‌دهند.
مثلا این کتاب فرض نمی‌کند که نمودار شمعی را می‌شناسید، با قیمت گشایش آشنا هستید و می‌دانید که چرا قیمت باز شدن یک سهم دقیقا برابر با قیمت بسته شدن آن در روز قبل نیست. بلکه همه‌چیز را از ابتدا به طور کامل توضیح می‌دهد.
برای همین حتی شاید بد نباشد که قبل از مطالعه کتاب مورفی، از این کتاب شروع کنید و به آرامی با مفاهیم اولیه آشنا شوید.
به غیر از معرفی کتاب بورسی و مرتبط با بازار سرمایه، اگر در حوزه دیگر، مثل اقتصاد رفتاری هم خواستید یک کتاب به زبان ساده پیدا کنید، مجموعه «For Dummies» از انتشارات جان‌وایلی همیشه انتخاب خوبی برای شروع است.
کتاب ۵) تفکر سریع و کند
این کتاب مستقیما در مورد بورس نیست، اما دلیل خوبی وجود دارد که آن را در مقاله معرفی کتاب بورسی آورده‌ام. این کتاب توانست علم اقتصاد را برای همیشه متحول کند، و می‌تواند دیدگاه شما را نیز در مورد سرمایه‌گذاری به طور کامل تغییر دهد.
کتاب در واقع در مورد روانشناسی است. اما گریزهای زیادی به بازارهای مالی و رفتارهای اقتصادی می‌کند. در کتاب تفکر سریع و کند، که به عنوان زیربنای علم اقتصاد رفتاری شناخته می‌شود، با خطاهای رفتاری و سوگیری‌های شناختی آشنا می‌شوید و میتوانید تصمیم‌های بهتر و منطقی‌تر بگیرید.
دنیل کانمن به‌خاطر کارهای مهمی که در زمینه اقتصاد رفتاری داشت، به نوبل اقتصاد دست یافت.
مهم‌ترین سوگیری شناختی‌ای که او به ما معرفی می‌کند این است که «من دچار سوگیری شناختی نمی‌شوم». همه ما اسیر این اشتباه‌ها می‌شویم اما به شکل اعجاب‌آوری سعی می‌کنیم آن‌ها را انکار کنیم.
کتاب ۶) با چرا آغاز کنیم
چه می‌شود که یک شرکت، به لیدر بازار تبدیل می‌شود؟ فرق اصلی اپل با دیگر شرکت‌ها در چیست؟ چرا یک شرکت همه مواد لازم برای موفقیت را در اختیار دارد اما شکست می‌خورد؟
بیشتر مردم به‌دنبال پاسخ این سوال هستند که چه سهمی بخریم؟ برخی از افراد می‌پرسند که چطور سهم بهتری بخریم؟ اما عده بسیار کمی هستند که می‌دانند که واقعا چرا سهام می‌خرند؟
درست است که این کتاب در مورد بورس نیست، اما درک خوبی از مفهوم موفقیت به دست می‌دهد و باعث می‌شود که بتوانیم راحت‌تر، برنده‌ها را تشخیص دهیم.
از آن مهم‌تر، ما سهم نمی‌خریم فقط برای این که سودش خوب است. آدم‌هایی که این طور فکر می‌کنند، همان‌هایی هستند که با اولین منفی، از بازار بیرون می‌روند و تا دوباره شاخص رشد چشمگیری نکند، به پرتفوی خود نگاه نمی‌کنند.
خواندن این کتاب باعث می‌شود که به بازار، به کسب‌وکار و به زندگی نگاهی تازه پیدا کنید و مدام از خود بپرسید «چرا»؟
کتاب ۷) اقتصاد برای همه – نوشته علی سرزعیم
تمام کتاب‌هایی که تا اینجا به آن‌ها اشاره شد، همه نویسندگانی خارجی داشتند. خواننده ایرانی حق دارد که مدام از خود بپرسد، کدام یک از این حرف‌ها واقعا به درد ایران می‌خورد؟
کتاب اقتصاد برای همه، شاید بهترین کتاب فارسی‌ای باشد که در زمینه اقتصاد نوشته شده است. این کتاب دو جلدی، مفاهیم اقتصاد خرد و کلان را به زبانی بسیار ساده و با مثال‌های ایرانی توضیح می‌دهد.
به کمک این کتاب می‌توانیم مفهوم بهره واقعی، عوامل تورم، دلیل تغییر قیمت دلار و بسیاری از مفاهیم مفید دیگر را بهتر درک کنیم.
خواندن این کتاب را به همه توصیه میکنم.
کتاب ۸) قوی سیاه – نوشته نسیم طالب
واقعا چقدر در مورد بورس می‌دانیم؟ آیا بعد از یادگرفتن کامل تحلیل بنیادی و تکنیکال، دیگر چیزی یافت نمی‌شود که از آن بی‌خبر باشیم؟ کدام عوامل وجود دارند که هیچ‌کس قادر به پیش‌بینی آن‌ها نیست؟ این قوهای سیاه چطور می‌توانند پرتفوی شخصی یا حتی اقتصاد یک کشور را به نابودی بکشند؟
این کتاب به خصوص بعد از بحران مالی ۲۰۰۸ شهرت زیادی پیدا کرد. چرا که از معدود آثاری بود که به ریسک‌های پنهان و خطرات ناشی از آن اشاره کرده بود.
به هر حال بورس همیشه سودآور نیست. یک روی دیگر بورس هم ریسک قرار دارد. پس نمی‌شود از معرفی کتاب بورسی حرف زدن، بدون آن که اشاره‌ای به ریسک داشت.
بعد از خواندن این کتاب، ممکن است طرفدار پر و پا قرض نسیم طالب شوید، و بخواهید آثار دیگر این نویسنده را نیز دنبال کنید. اتفاقی که برای من افتاد.
کتاب ۹) فریکونومیکس – نوشته استفان دابنر و استیون لویت
چرا یک اتفاق به خصوص رخ می‌دهد؟ چرا بازار رشد می‌کند؟ چرا امروز همه سهم‌ا مثبت هستند و فردا همان سهم‌ها منفی پنج؟ آیا بچه‌هایی که اسم‌های قشنگ‌تری دارند، در آینده موفق‌تر خواهند شد؟ آیا خواندن کتاب واقعا می‌تواند سرنوشت مالی ما را روشن‌تر کند؟
کتاب فریکونومیکس، به بررسی دوباره ریشه‌ها می‌پردازد. شاید فکر کنید که کسی در انتخابات برنده می‌شود که پول بیشتری خرج کند. این کتاب می‌گوید یک لحظه صبر کن، و بیشتر در مورد این نظریه بیندیش. آیا واقعا نظریه‌ای که ارائه می‌کنی، درست است؟
بورس پر است از این نظریه‌پردازی‌ها، نظریه‌هایی که عموما درست نیستند و به سطحی‌ترین شکل ممکن ساخته و پرداخته شده‌‌اند. خوب است که یک بار دیگر، قواعد استدلال اقتصادی را مرور کنیم و بار دیگر برای سوالاتی بسیار ساده، به دنبال پاسخ بگردیم.
کتاب ۱۰) رمان!
قبلا در این مورد مطلبی نوشتم. این که چرا بورسی‌ها باید مدام رمان بخوانند.
گفتیم که رمان قدرت تخیل شما را بالا می‌برد و باعث می‌شود که بهتر بتوانید سناریوپردازی کنید.
بیشتر بخوانید: برای یک سرمایه‌گذاری موفق، رمان بخوانیم!
تحلیل، کاری جز این نیست. عواملی را کنار هم قرار بدهید و برای اعداد و نمودارها، داستان بسازید. اگر این شود، سپس آن خواهد شد.
این قوای تخیل تقویت نخواهد شد، مگر به کمک رمان!